ŞANLIURFA
BAROSU
SANLIURFA BAR ASSOCIATION

CMK TANITIM

Tarih: 25.09.2023 | Okunma Sayısı: 1725

01.12.1992 tarihinde yürürlüğe giren 3842 sayılı değişik yasayla CMUK’ta yapılan değişiklikle yakalanan kişi veya sanık soruşturmanın her hal ve derecesinde bir veya birden fazla Müdafii'nin hukuki yardımından faydalanabilir hükmü ve yakalanan kişi ve sanık Müdafii seçebilecek durumda olmadığını beyan ederse talebi halinde, eğer yakalanan kişi veya sanık 18 yaşını bitirmemiş yahut sağır veya dilsiz veya kendini savunamayacak kadar malul olur ise talebi aranmadan Baro tarafından kendisine bir müdafii tayin edilir hükmü ile Müdafii tayin yetkisi Baroya verilmişti.

Şanlıurfa Barosu, yasanın Baroya verdiği bu yetkiyi daha hızlı ve sağlıklı kullanmak amacı ile bünyesinde CMUK Uygulama Servisi’ni oluşturmuştu.

01.06.2005 tarihinde yürürlüğe giren yeni Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) gereğince; Şüpheli veya sanığın 18 yaşı doldurmamış ya da sağır veya dilsiz veya kendisini savunamayacak derede malul olması ve bir müdafii de bulunmazsa (m.150/2), Üst sınırı en az beş yıl hapis cezasını gerektiren suçların soruşturma ve kovuşturma aşamalarında (m.150/3), Gözaltına alınan yakalananın Sulh Ceza Hâkimliğindeki sorgusunda (m.91/6), Şüpheli veya sanık hakkında tutuklama istenildiğinde taktirde (m.101/3), Şüpheli veya sanık hakkında tutukluluk süresinin uzatılması istenmesi halinde (m.102/3), CMK 151/3-4 uyarınca tutuklu veya hükümlünün seçilen veya atanan müdafisinin görevden yasaklanması halinde (m.151/5), Davranışları nedeniyle, hazır bulunmasının duruşmanın düzenli olarak yürütülmesini tehlikeye sokacağı anlaşılan sanığın duruşma salonundan çıkarılması ve bir müdafii bulunmaması halinde (m.204), Kaçak sanık hakkında duruşma yapılabilen hallerde (m.247/4), Şüpheli veya sanığın gözlem altına alınmasına karar verilmeden önce (m.74/2), Cumhuriyet savcısı tarafından seri muhakeme usulünün uygulanmasının şüpheliye teklif edilmesi ve şüphelinin seri muhakeme usulünü kabulu ile ilgili olarak mahkeme huzurunda dinlenmesi esnasında (m.250) istem aranmaksızın, müdafi seçebilecek durumda olmadığını beyan ederek müdafi talebinde bulunan şüpheli veya sanığın istemi halinde (m.150/1), Soruşturma evresinde ifadeyi alan merciin veya sorguyu yapan hakimin, kovuşturma evresinde mahkemenin talebi üzerine, Baro tarafından CMK Uygulama Servisince müdafi görevlendirmesi yapılmaktadır.(m.156/1)

Aynı zamanda 18 yaşını doldurmamış, sağır veya dilsiz ya da meramını ifade edemeyecek derecede malul olan ve bir vekilde bulunmayan mağdur, şikayetçi, suçtan zarar gören ve katılanlara (m.234/2, m.239/2) istem aranmaksızın, cinsel saldırı suçu ile alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda vekili yok ise istem halinde (m.234/1a)3, 234/1b)5, 239/1) Soruşturma evresinde ifadeyi alan merciin veya sorguyu yapan hakimin, kovuşturma evresinde mahkemenin talebi üzerine Baro tarafından CMK Uygulama Servisince vekil görevlendirmesi yapılmaktadır.(m.156/1)

CMK Uygulama Servisi 24 saat açık olup, karakol, savcılık ve mahkemelerden gelen avukat taleplerini karşılamaktadır. CMK Uygulama Servisi zaman içinde değişen şartlara ayak uydurmuş ve uygulamada yer alan avukatların özverili çalışması ile yalnız gelen taleplere avukat göndermekle kalmayıp yapılan hukuka aykırı işlemleri izlemek ve bunlarla mücadele etmek konusunda da çalışmalar yapmıştır. Bu arada CMK Uygulama Servisine başvurarak zorunlu müdafi/vekil olarak görev almak isteyen avukatlar ile uygulamada halen görev alan avukatlar için meslek içi eğitim çalışmaları yapılarak gelişmeler karşısında sürekli güncel kalmaları desteklenmeye çalışılmaktadır.

Uygulamada soruşturma aşamasında sıkça rastlanan hukuka aykırı işlemlerin (gözaltı süresinin aşılması, işkence ve kötü muamele v.s.) önüne geçebilmek, Mağdurların mağduriyetinin bir an önce giderilmesini sağlamak amacı ile servise gelen talepler hızla değerlendirilmekte ve en kısa süre içinde şüpheli/sanık veya mağdur/şikayetçilerin bulunduğu yere ulaşarak hukuki yardımda bulunmaktadırlar.