Rapor için tıklayınız—> CMK ÇOCUK RAPORU.pdf

Değerli basın mensupları,

Kıymetli meslektaşlarım,

Özellikle son birkaç yıldır ülkemizin demokratik değerlerden ve hukukun üstünlüğünden tüm hızıyla uzaklaştığını, temel hak ve özgürlükler konusunda gerilemeye devam ettiğini, bu kadarı da olmaz denilen her şeyin teker teker yaşandığını dehşet içinde izlemekte ve yaşamaktayız. 

Kontrolsüz kentleşme, pandemi, zorunlu göç, ekonomik sorunlar gibi can yakıcı bazı faktörlerin etkisiyle de günden güne insanların huzurlarınınkaçtığını ve yüzlerdeki gülümsenin yerini korku ve gelecek kaygısının aldığını da görüyoruz. 

Bütün bu olup bitenlerin çocuklara etkisi ise ne yazık ki hiç düşünülmemekte, bu konuda toplumsal ihtiyaca karşılık gelen adımlar ve tedbirler alınmamaktadır. Geleceğimizin mimarları olan bugünün çocuklarına, yeterli ilgi, sevgi, eğitim, koruyucu ve destekleyici tedbir sunmadan sağlıklı bir neslin oluşacağını kabul etmek, işi şansa bırakmaktan başka bir şey değildir. 

Bizler Şanlıurfa Barosu olarak, ceza adalet sisteminin içinde yer alan mağdur ve suça sürüklenen çocukları esasen mağdur olarak kabul etmekte ve bu çocuklara hukuki destekte bulunmak için 2.0000’e yakın meslektaşımızla var gücümüzle çalışmaya devam etmekteyiz.

Ceza Muhakemesi Kanunu Uygulama Servisimiz tarafından son bir buçuk yıllık süre zarfında soruşturma ve kovuşturma aşamasında yapılan avukat görevlendirmeleri ışığında, mağdur ve suça sürüklenen çocuklara ilişkin edindiğimiz bulguları kamuoyuyla paylaşıyoruz. 

Sayısal verilerden oluşan bu rapor, her ne kadar suça ilişkin nedenleri irdelememekte ise de, ceza adalet sisteminin içinde yer alan çocuklara ilişkin içinde bulunduğumuz durumu fotoğraflaması ve bu alanda yapılacak olan çalışmalara ön ayak olması açısından oldukça önemli buluyoruz. 

1 Ocak 2021 ile 1 Temmuz 2022 tarihleri arasındaki bir buçuk yıllık dönemde, ceza adalet siteminin içinde yer alan mağdur çocuk sayısı 8.290 iken, suça sürüklenen çocuk sıfatıyla sistemin içinde yer alan çocuk sayısı 5.972 olmak üzere toplam sayı 14.262’dir. 

Bu sayının %10’nu 12 yaşından küçük çocuklar oluşturmakta iken, %21’ini 12-15 yaş aralığındabulunan çocuklar, %69’nu ise 15-18 yaş aralığında yer alan çocuklar oluşturmaktadır. 

2021’in ilk altı ayında soruşturma ve kovuşturma aşamasında 3.539 çocuğa avukat ataması gerçekleştirilmiş iken bu sayı 2021 yılının ikinci altı ayında %48 oranında artış göstererek 5250’ye yükselmiştir.

Yine 2021 yılının ilk altı ayında soruşturma aşamasında 2.727 mağdur ve suça sürüklenen çocuğa avukat ataması yapılmış iken, bu sayı 2022 yılının ilk altı ayında, aynı dönemle kıyasla %56 artış göstererek 4.264 olarak kayıtlara geçmiştir. 

Son bir buçuk yıllık süre zarfında çocuğun cinsel istismarı suçu sebebiyle avukat görevlendirilen mağdur çocuk sayısı 988’dir. Bu sayının %81’ini mağdur kız çocukları için yapılan görevlendirmeler oluşturmaktadır. Bu suç sebebiyle avukat ataması yapılan 12 yaşından küçük mağdur erkek çocuk sayısı ise 107’dir. Yine 2021 yılının ilk altı ayında soruşturma aşamasında avukat görevlendirilen mağdur çocuk sayısı 220 iken, 2022 yılının ilk altı ayında bu sayı 349’a yükselerek %57’lik bir artış göstermiştir. 

Son bir buçuk yıllık süre zarfında reşit olmayanla cinsel ilişki suçu sebebiyle avukat görevlendirilen mağdur çocuk sayısı, 1061’dir. Bu görevlendirmelerin %93’ü 15-18 yaş aralığındaki kız çocukları için yapılmış iken, %3’lük kısmı 12-15 yaş aralığındaki kız çocukları ile ilgili atamalar oluşturmaktadır. Son bir buçuk yıllık süre zarfında bu suça ilişkin olarak kovuşturma aşamasında sadece 4 görevlendirme yapılmış ve tamamı mağdur kız çocukları ile ilgilidir. Bu suç tipiyle ilgili olan sayısal verilerin, erken yaşta evlilik ile ilgili olduğu tarafımızca bilinmekte ve tahmin edilmektedir. 

Son bir buçuk yıllık süre zarfında kasten yaralama suçu sebebiyle avukat görevlendirilmesi yapılan mağdur çocuk sayısı 2074 olup bu atamaların %68’ini erkek çocukları oluşturmaktadır. 2021 yılının ilk altı ayında soruşturma aşamasında bu suç tipi nedeniyle mağdur çocuklara yapılan atama sayısı 483 iken, 2021 yılının ikinci altı ayında %66 artış göstererek 803’e yükselmiştir. 

1 Ocak 2021 ile 1 Temmuz 2022 tarihleri arasında soruşturma aşamasında 4.225 suça sürüklenen çocuğa müdafi görevlendirmesi yapılmış olup bu sayısının %96’sı erkek, %4’ü ise kız çocukları için yapılan görevlendirmeler oluşturmaktadır.  Bu sayının %78’si ise 15-18 yaş aralığında bulunun çocuklardan oluşmaktadır. 

2021 yılının ilk altı ayında soruşturma aşamasında 952 suça sürüklenen çocuğa müdafi ataması yapılmış iken 2021 yılının ikinci altı ayında bu sayı %68 artarak 1597’ye yükselmiştir. 

Son bir buçuk yıllık süre zarfında hırsızlık suçu sebebiyle müdafi görevlendirmesi yapılan suça sürüklenen çocuk sayısı 1228 iken bu atamaların %97’si erkek çocukları için yapılmıştır. 

2021 yılının ilk altı ayında hırsızlık suçuna ilişkin soruşturma aşamasında müdafii atanan çocuk sayısı 254 iken, 2022 yılının ilk altı ayında %95 artışla 496 olmuştur. 

Kasten yaralama suçu sebebiyle soruşturma aşamasında müdafii görevlendirilmesi yapılan suça sürüklenen çocuk sayısı 1047’dir. Bu sayısının %95’ini suça sürüklenen erkek çocuklar oluşturmakta iken 15-18 yaş aralığında bulunan çocuk sayısı ise bu suç tipiyle ilgili yapılan atamaların %81’ini oluşturmaktadır. 

Son bir buçuk yıllık süre zarfında çocuğun cinsel istismarı suçu sebebiyle müdafii görevlendirilen suça sürüklenen çocuk sayısı 166 olarak kayıtlara geçmiş iken, müdafii ataması yapılan suça sürüklenen kız çocuk sayısı sadece 1’dir. 

2021 yılının ilk altı ayında, bu suç tipi nedeniyle soruşturma aşamasında müdafii ataması yapılan suça sürüklenen çocuk sayısı 29 iken, 2021 yılının ikinci altı ayında %145 artış göstererek 71’e yükselmiştir. Bu suç tipi nedeniyle, müdafii förevlendirmesiyapılan suça sürüklenen çocukların %71’i 15-18 yaş aralığında yer almakta olup %29’u ise 12-15 yaş aralığındadır. 

Son bir buçuk yıllık süre zarfında Kullanmak için uyuşturucu bulundurma suçu nedeniyle müdafiigörevlendirilen suça sürüklenen çocuk sayısı 104 olup bu sayının %6’sını kız çocukları oluşturmaktadır. Soruşturma aşamasında müdafiigörevlendirilen suça sürüklenen çocukların %96’sı 15-18 yaş aralığındadır. 

Sonuç itibariyle her yıl binlerce çocuk, ayrımcılığa, istismara, şiddete, ticari sömürüye maruz kalmakta, kasten veya ihmal nedeniyle yaralanmakta veya öldürülmektedir. Raporun içinde yer alan tablolardan ve verilerden de anlaşılacağı üzere, çocuk ceza adalet sisteminin içerisinde yer alan çocuk sayısı, çeşitli suçlar ve nedenlerle her geçen gün artmaya devam etmektedir. 

Her ne kadar Ceza Muhakemesi Kanunu Uygulama Servisi tarafından yapılan atamalar ışığında bu verilere ulaşmışsak da, yargıya intikal etmeyen çok sayıda mağduriyetin de olduğu unutulmamalıdır. Bununla birlikte, son bir buçuk yıllık dönemde hem mağdur çocuk sayısındaki artış hem de suça sürüklenen çocuk sayısındaki artış şoke edici düzeydedir. 

Türkiye’nin en çok çocuk sayısına sahip olan bu kadim kentimizde raporumuza yansıyan bu tablonun temel nedeninin çocuk mağdur ve suçluluğu önleme politikalarının yetersizliği ve koruyucu destekleyici tedbirlerin etkin ve sonuç alıcı şekilde uygulanmamasından kaynaklandığını kabul etmek gerekir. 

Ceza yargılaması elbette suça maruz kalan mağdur çocuklar için hayati öneme sahiptir ve caydırıcı cezaların uygulanması mutlaka gereklidir. Fakat Uluslararası sözleşmeler ve Anayasa’daki düzenlemeler uyarınca, suça sürüklenen çocukların da, mağdur çocuklar olduklarının kabulü gerekmektedir. Hak sahibi olamamak, var olan haklarını kullanamamak da çocuğun mağduriyetine neden olmaktadır. 

Suça sürüklenen çocukların işlemiş oldukları suçlar nedeniyle, suçun işlenme sebepleri ortadan kaldırılmadan, doğrudan doğruya sadece ceza yasalarını uygulamak suretiyle suçla mücadele yönteminin benimsenmiş olması, adil olmadığı gibi yeni mağduriyetlere neden olmakta ve suçla mücadele politikasına hiçbir fayda sağlamamaktadır. 

Bu nedenle çocuk mağduriyeti ve çocuk suçluluğunun önlenmesi amacıyla, kaynakların çocuk yararına kullanılması konusunda çaba gösterilerek etkin ve acil önlemler alınması, çocukların korunması noktasında öncelikle tüm toplumun bilinçlenmesi mutlaka sağlanmalıdır.