ŞANLIURFA BAROSU ADLİ YARDIM

2016 YILI RAPORU

I. ADLİ YARDIM KOMİSYONUNDAN İSTENENLER :

Komisyonumuza gönderilen 2016/2359 Sayı ve 29.11.2016 tarihli dilekçe ile Yönetim kurulunun 16.11.2016 tarihli toplantıda gündeme almış olduğu 23. gündem maddesi uyarınca komisyonumuzdan;

1. Adli yardım hizmetlerinde yaşanan aksaklıkları, sorunları, varsa çözüm önerileri ile birlikte bu hizmetlerin geliştirilmesini teminen teklifinizin olup olmadığı ile;

2. Gerekirse adli yardım koordinatörlüğü iş birliği ile Adli Yardım listesinde kayıtlı ve görev alan Avukatlara görevlendirmenin ne şekilde ve nasıl dağıtıldığı (Başvurucu sayısı kabul gören başvurular, reddedilen başvurular, dava türü, hangi mahkemelerde kaç dava açıldığı hususunda) yıllar itibari ile istatistiksel rapor hazırlanması istenilmiştir.

Adli Yardım Komisyonunda görev alan, Av. Mehmet Emin Takı, Av. Ferhat Gökkan, Av. Fatih Çakmaklı, Av. Abdullah Yılmaztekin, Av. Adile Yağmur, Av. Seda Tumbul, Av. Davut Küçük, Av. Uğur Taşçıoğlu, Av. Arife Varol Av. Yakup Doğrul, Av. Mehmet Kubilay Binici'nin emek ve gayretleriyle başkanlıkça istenilen bu rapor, konulara ışık tutabilmesi ve yararlı olabilmesi umuduyla hazırlanmıştır.

II. İNCELEME VE TESPİTLER :

Yönetim kurulunca her ne kadar geçmiş yıllara ilişkin adli yardım başvuru sayısı, kabul görenlerin sayısı ve reddedilenlerin sayısı komisyonumuzdan istenilmiş ise de Adli yardım koordinatörlüğü nezdinde, adli yardım komisyonu üyeleri olarak yapmış olduğumuz incelemeler neticesinde sadece 2016 yılına ait istatistik verilere ulaşılabilmiştir. Buna ilişkin olarak;

2016 Yılında kabul gören toplam adli yardım başvuru sayısı : 699

Talebi kabul gören bayan başvurucu sayısı : 382

Talebi kabul gören erkek başvurucu sayısı : 317 dir.

Kabul edilen başvuruların davalara dağılımı ise şu şekildedir;

Boşanma ve ferilerine ilişkin kabul edilen başvuru sayısı : 386

Boşanma davasına ilişkin kabul edilen başvuru sayısı : 110

Nafaka davasına ilişkin kabul edilen başvuru sayısı : 83

Velayet davalarına ilişkin kabul edilen başvuru sayısı : 32

Tazminat davalarına ilişkin kabul edilen başvuru sayısı : 7

Diğer davalara ilişkin kabul edilen başvuru sayısı : 81 dir.

III. ADLİ YARDIMDA KARŞILAŞILAN SORUNLAR

TBB'nin adli yardım ile ilgili hazırlamış olduğu anketlerden de yararlanarak adli yardıma ilişkin yaşanan sorunları ve çözüm önerilerini komisyon olarak tespit etmeye çalıştık. Bu anketlerin 100 tanesini adli yardım komisyonunda görev alan üyelere dağıtarak, komisyon üyelerinden, adli yardım almış ve kabul görmüş başvuruculara ulaşılmasını ve anketlerin doldurulmasını talep ettik.

Yapılan çalışmalar neticesinde toplamda yaklaşık 40 başvurucuya ulaşarak 40 anket çalışması yapabildik. Yapılan anket çalışmaları topluca incelendiğinde, adli yardım ile ilgili vatandaşın ve avukatın yaşadığı sorunlar ile çözüm önerilerini genel hatlarıyla şu şekilde tespit edebildik.

A. VATANDAŞ NEZDİNDEKİ SORUNLAR

1. Adli Yardım vatandaş nezdinde yeterince tanıtılmamıştır.

TBB'nin göndermiş olduğu anketlerin sonuçlarına göre, adli yardıma başvuran başvurucuların çoğu, adli yardımı dava açacağı sırada mahkeme kaleminden öğrenmektedir. Bu da gösteriyor ki insanların dava açmadan önce adli yardımdan haberi olmamakta, adli yardım halk nezdinde yeterince tanıtılamamaktadır. Dolayısıyla vatandaş böyle bir hakkının olduğundan bihaber durumdadır.

2. Adli Yardıma başvuru sırasında bürokratik işlemlerin fazla olması başvurucunun vaktini fazlaca almaktadır.

Başvurucu adli yardım başvurusunu yaparken kendisinden Nüfus İl Müdürlüğü, Muhtarlık gibi çeşitli kurumlardan ayrı ayrı evraklar istenmektedir. Bu bürokratik işlemlerin fazlaca olması başvurucuya ve adli yardım çalışanına yeterince emek ve zaman kaybettirmekte ve bu da adli yardımın etkinliğini azaltmaktadır.

3. Görevli avukat dava ile ilgili safahatı başvurucuyla yeterince paylaşmamaktadır.

Başvurucu vatandaşın açtığı veya kendisine karşı açılan davanın hangi aşamada olduğundan haberinin olması en tabii hakkıdır. Ancak adli yardım alan bazı avukatların davanın akıbetini başvurucuya bildirmemesi adli yardımın vatandaş nezdinde ki sorunlarından bir tanesi olarak karşımıza çıkmaktadır.

4. Görevli avukat dosyaya gerektiği kadar özeni göstermemektedir.

Adli yardım alan avukatın, kendi özel dosyasına göstermiş olduğu özeni aynı şekilde adli yardımdan almış olduğu dosyaya da göstermesi gerekmektedir. Oysa adli yardım alan bazı avukatların kendi özel dosyasına göstermiş olduğu özeni ve gayreti adli yardım dosyasına göstermediği görülmektedir. Bu durum başvurucu nezdinde sorun oluşturmaktadır.

B. AVUKAT NEZDİNDEKİ SORUNLAR

1. Görevli avukatın adli yardım ücreti geç yatırılmaktadır.

Adli yardım dosyası alan avukat, davayı açıp, gereken evrakları adli yardım bürosuna teslim etmekle adli yardım ücretine hak kazanmaktadır. Ancak söz konusu adli yardım ücretinin yatırılması bazen 2 yıl gibi uzun bir süreyi bulabilmektedir. Bu da adli yardımın avukat nezdinde ki sorunlarından bir tanesini oluşturmakla birlikte, avukatın adli yardım dosyasına olan ilgisini de kaybettirdiğinden vatandaş nezdinde ki sorunlara da yansıyabilmektedir.

2. Avukatlara adli yardımdan az sayıda görevlendirme gelmektedir.

Şüphesiz adli yardım, mesleğe yeni başlamış avukatlar ve yeterince özel dosyası bulunmayan avukatlar açısından önemli bir geçim kaynağı durumundadır. Dolayısıyla adli yardım dosyası ne kadar fazla olursa avukatların maddi durumları da o derece olumlu etkilenecektir. Oysa bir yıl içerisinde avukata en fazla bir tane adli yardım dosyası düşebilmektedir. Bu da avukatlar açısından önemli bir sorun teşkil etmektedir.

3. Adli yardım bürosu, görevli avukatın adli yardımda karşılaştığı sorunlarla ilgili avukata yeterince bilgi vermemektedir.

Adli yardım alan avukat, adli yardım dosyasında pek çok kez sorunlarla karşılaşmakta ve bu sorunlara çözüm bulma noktasında sorunlar yaşayabilmektedir. Bu durumda avukat için ilk akla gelen adli yardım bürosunu arayıp sorunlarına çözüm aramaktır. Ancak avukat ya adli yardım bürosuna ulaşamamakta ya da çoğu zaman olduğu gibi yeterince bilgi alamamaktadır. Bu da adli yardım alan avukatlar açısından sorun teşkil etmektedir.

4. Görevli avukat, başvurucudan alınması gereken harç ve masrafları alırken zorluk ve sıkıntı çekmektedir.

Kendisine adli yardım dosyası gönderilen avukat, başvurucudan alınması gereken harç ve masrafları alırken çoğu kez sıkıntı yaşamaktadır. Adli yardım talebi kabul gören başvurucu, adli yardım talebi kabul edildiği için hiçbir şekilde ücret masraf ve harç alınmayacağını düşünmekte, hatta çoğu başvurucu vekaletname harç ücretinin de avukat tarafından ödenmesi gerektiğini düşünmektedir. Böyle olunca adli yardım görevlendirmesi alan avukat, adli yardım başvurucusundan alınması gereken harç ve masrafları almakta sıkıntı ve zorluk çekmektedir.

5. Görevli avukat, adli yardım talepli dosyalarında, mahkeme ve icra kalemlerinde, kalemin bilgisizliğinden kaynaklı sıkıntı ve sorun yaşamaktadır.

Adli yardım görevlendirmesi alan avukat, davasını açarken veya icra takibini başlatırken kalemlerin bilgisizliğinden ve hatta bazen kötü niyetinden kaynaklı sıkıntılar yaşayabilmektedir. Örneğin icra takibini başlatırken veya davayı açarken kalemlerin harç ücreti istemesi, veya avukatın mahkeme kalemlerinden dosyanın kesinleşmesinin yapılmasını istediğinde kalemin tebligat masrafı istemesi gibi. Bu durumlar avukat için büyük sorun oluşturmaktadır. Çoğu kez avukat ücreti cebinden ödemek zorunda kalmaktadır.

6. Adli yardım talebi kabul gören başvurucu avukatıyla geç irtibata geçmektedir.

Adli yardım talebi kabul gören başvurucu, adli yardım talebinin kabul edilmesinden sonra çoğu zaman avukatıyla çok geç irtibata geçmekte, hatta başvurucunun avukata ulaşması gerekirken, çoğu zaman avukat başvurucuya ulaşmaya çalışmaktadır. Çoğu zaman ise başvurucu vekaletnameyi çok geç getirebilmekte ve başvuru süresi olan süreyi geçirebilmektedir. Bu durumda da avukat adli yardım dosyası ile ilgili sorun yaşayabilmektedir.

IV. SONUÇ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ :

1. Adli yardımın vatandaş nezdinde yeterince tanıtılması, vatandaşın adli yardım ile ilgili daha fazla bilgi sahibi olması, adli yardımın daha fazla kişiye ulaşması amacıya; yollardaki reklam panolarına, otobüs duraklarına, belediyeye ait otobüslere tanıtıcı reklam yapıştırılabilir. Yine bu amaçla kamu spotu hazırlanıp yerel kanallarda yayınlanabilir, okullardaki veli toplantılarına baroca katılım sağlanabilir, Türkçe, Kürtçe ve Arapça el broşürleri ve afişler hazırlanabilir. Ayrıca hukuk hakimlerinin ve hukuk adli personelinin ihtiyaç sahibi vatandaşa yönelik adli yardım ile ilgili gerekli bilgilendirmeyi yapmasının sağlanması adli yardımın tanınması açısından önemli olacaktır.

2. Adli yardıma başvuru sırasında yaşanan bürokrasinin azaltılması amacıyla; SOYBİS sisteminin baroyla paylaşılmasının sağlanması, Aile tablosu çıkarma işleminin nüfusa gidilmeden adli yardım bürosunca sağlanmasını teminen, Valilik ya da Nüfus Hizmetleri İl Müdürlüğü nezdinde girişimde bulunulması gibi çalışmalar yapılabilir. Yine Muhtarların fakirlik belgesini verirken çıkardığı problemlere ilişkin olarak, Valilik tarafından Şanlıurfa'da bulunan bütün muhtarlara yazı gönderilmesi sağlanabilir.

3. Avukatın adli yardım görevlendirmesi sırasında karşılaştığı sorunlara ilişkin olarak; elinin altında bulunabilecek kılavuz şeklinde bir el kitabı hazırlanabilir. Ayrıca adli yardımda görev alan avukatlara yönelik meslek içi eğitim semineri düzenlenebilir.

4. Adli yardıma başvuran Suriyeliler için; Kürtçe ve Arapça bilen tercüman istihdam edilebileceği gibi adli yardımda çalışan personeller, bu dilleri bilenlerden de seçilebilir.

5. Adli yardım gelirlerinin arttırılması amacıyla; adli yardım yönetmeliğinin 8. maddesinin 1/e-f bendi ( Taahhütname gereği ilgiliden alınan paralar, Yardımdan yararlanan ilgili lehine ilamda belirlenen harca esas değerin %5 i) gereğinin yapılabileceği gibi, Belediyelerden bağış alınması yoluna da gidilebilir.

6. Avukatın dava ile ilgili safahatı başvurucuyla paylaşması amacıyla; yine adli yardımda görev alan avukatlara yönelik meslek içi eğitim semineri düzenlenebilir.

Gereğinin takdiri ve ifası için tespitler ve çözüm önerileri arz olunur.

Saygılarımızla,

Av. Ahmet Esat Beyaz- Koordinatör

Av. Yakup Doğrul-Başkan

Av. Davut Küçük-Başkan Yrd.

Stj. Av. Adile Yağmur- Başkan Yrd.

Stj. Av. Seda Tumbul-Sekreter

Üyeler

Av. Mehmet Emin Takı

Stj. Av. Fatih Çakmaklı

Stj. Av. Ferhat Gökkan

Av. Uğur Taşçıoğlu

Stj. Av. Abdullah Yılmaztekin

Stj. Av. Arife Varol

Staj. Av. M. Kubilay Binici

Staj. Av. Mehmet Ömer Sözen